Đèn nhà bên sáng gà nhà ta

Vẫn tiếp những câu tục ngữ nhưng Nguyễn Đức Dương chưa phân tích và lý giải (được), shop chúng tôi đưa ra ngơi nghỉ đây các ý con kiến nhằm làm rõ nghĩa hơn nhằm gửi tới bạn đọc.

Hoàng Tuấn Công: Về một trong những câu châm ngôn ‘chưa rõ nghĩa’

Hoàng Tuấn Công: Về một số câu tục ngữ "chưa rõ nghĩa"

Hoàng Tuấn Công: Về một số trong những câu châm ngôn "chưa rõ nghĩa"

Nhà phân tích Hoàng Tuấn Công.

Bạn đang xem: đèn nhà bên sáng gà nhà ta

“Đừng coi thường cây cỏ, đừng quăng quật bòng bong”

Trong "Những cây thuốc cùng vị dung dịch Việt Nam", đơn vị dược học tập Đỗ vớ Lợi cho biết: “Trong nhân dân dùng bòng bong nhan sắc uống làm cho thông tiểu tiện, trị đi tiểu nặng nề khăn, tè buốt, đau. Còn dùng làm thuốc lợi sữa <…>, còn dùng ngoài, không nhắc liều lượng, băm nhuyễn đắp các vết thương vết loét ecpet loang vòng (mụn rộp loang vòng)”.

Tục ngữ gồm câu “Thuốc Nam đánh giặc, thuốc Bắc mang tiền”. Thật vậy. Cây cối xung quanh ta hầu hết là các vị thuốc quý, chữa căn bệnh rất hiệu nghiệm. Tức thì như cây bòng bong hoang dại, với phận “cỏ nội hoa hèn” cũng tránh việc xem thường, vứt vứt nó.

“Gà bạn gáy kê nhà ta sáng”

Khi con gà gáy lịch sự canh, ban sơ một con trong xóm chứa tiếng, tức thì một loạt con khác đựng tiếng gáy theo. Chữ “sáng” vào “gà đơn vị ta sáng” có nghĩa là nhận biết, thức tỉnh. Hình như con kê nhà fan gáy, đã đánh thức gà công ty ta gáy theo. Tục ngữ Mường cũng có câu sát nghĩa: “Gà nhà bạn gáy sáng mường bên ta” (Kha cỏ cằn bứng máng, tràng bứng mếnh). Như vậy, ý dân gian ước ao nói các cái hay, nét đẹp gần bên thường có tác động giỏi đến kẻ bên cạnh, đẳng cấp "Gần mực thì đen, ngay gần đèn thì rạng" vậy.

“Giàu về bạn, sang trọng về vợ” hay “Giàu vì bạn, sang vị vợ”

Hai dị bản này đề cao vai trò của chúng ta bè, người vợ trong gia đình. Bằng hữu tốt hoàn toàn có thể giúp đỡ nhau trong công việc làm ăn; bà xã đảm đang, chăm bỡm gia đình, tinh khôn trong giao tiếp khiến ông chồng mát mặt.

“Hà tiện cùng Bụt thí phát cùng ma”

“Thí phát” là gì? "Thí 施" gồm nghĩa rước tiền của tương trợ người; "phát 發" cũng tức là lấy tiền giấy giúp bạn (cùng nghĩa cùng với "thí 施" trong "bố thí 布施"; "phát 發" trong "phát chẩn 發賬"). "Thí phát 施發" giỏi "phát phóng 發放" có nghĩa là phân phát tiền gạo tương trợ người.

Tục ngữ ngụ ý chê với người tốt (bụt) thì keo dán kiệt, giám sát và đo lường chi ly; với kẻ ma mãnh, gian trá lại phóng tay có tác dụng phúc. Đó là một lối nạp năng lượng ở, ứng xử ngược đời vẫn thường trông thấy trong xóm hội.

“Họ nhà khoai ko ngứa cũng lăn tăn”

“Họ bên khoai” làm việc đây không phải khoai lang (thuộc bọn họ Bìm bìm), nhưng chỉ những giống khoai thuộc chúng ta Ráy (Araceae) như khoai ngứa, khoai ăn tàu, khoai môn, khoai sọ, dọc mùng… vào đó, loại khoai ngứa, ráy dại… chuyên dùng làm chăn nuôi lợn. Các loại khoai không ngứa như khoai nạp năng lượng tàu, dọc mùng,… được thu hái thân (tàu) làm cho rau ăn; còn khoai môn, khoai sọ… thì lấy củ. Dù điện thoại tư vấn là “không ngứa”, nhưng lại trong thực tế, những loại khoai làm thực phẩm này vẫn đang còn chút “lăn tăn”, tức khá gợi cảm hứng kích ứng domain authority hay mồm lưỡi chút ít khi ăn.

Xem thêm: Đoạn Văn Nghị Luận Về Môi Trường, Đoạn Văn Nghị Luận Về Ô Nhiễm Môi Trường

"Họ đơn vị khoai ko ngứa cũng lăn tăn", ý nói: Cùng chiếc giống, bản chất không tốt, thì dù ít hay những cũng mang đặc thù của mẫu giống ấy (hàm ý chê). Giữ ý, cùng một lối triết lý, so sánh, tuy vậy câu "Con bên tông rất khác lông cũng giống cánh" lại hàm ý khen: bé nhà mẫu dõi thì không ít cũng kế thừa được phần nhiều cái xuất sắc đẹp của phụ vương ông.

“Khoai lang rét bàng là chín”

“Bàng”, xuất xắc "phẳn" (tiếng Thanh Hóa) ở đây tức là vung, nắp xoong. “Chưa rét bàng” (lối nói ngoa dụ của dân gian) ẩn ý khoai lang luộc vô cùng mau chín. Giải pháp nói ngoa dụ này giống như câu "Gạo mùa treo chái miếu cũng chín", ý nói gạo mùa mang đến cơm mềm, dễ nấu cho tới mức chỉ việc treo làm việc đầu chái chùa, nhờ sức nóng của khói hương cũng đầy đủ chín.

“Lúa trổ mâm xôi đầy nồi chồng vợ”

Có thành ngữ "Đầy như mâm xôi". “Lúa trổ mâm xôi” bao gồm nghĩa lúa tốt, bông to, trổ bay đồng đều. Cả ruộng lúa hàng loạt đơm bông cùng phơi màu sắc ngồn ngộn, trông đầy lên như mâm xôi, là báo cáo được mùa, ấm no niềm hạnh phúc (“đầy nồi ông chồng vợ”). Đây là tay nghề của nông dân khi đi thăm đồng. Quan sát lúa thời kỳ trổ bông, người ta rất có thể dự đoán, nhận xét khá đúng chuẩn năng suất lúa lúc thu hoạch.

“Mẹ cú bé tiên, chị em hiền nhỏ xục xạc ”

Thực ra, "Mẹ cú nhỏ tiên, chị em hiền nhỏ xục xạc" đó là dị bạn dạng của câu "Cha bà mẹ cú đẻ con tiên" mà thiết yếu Nguyễn Đức Dương đã tích lũy và giải thích (trong "Từ điển phương ngôn Việt", NXB Tổng hợp tp.hcm - 2010) là: “Cha chị em đều là bè phái cú (xấu xí) nhưng con cháu sinh ra lại xinh như tiên đồng. Hay dùng để làm chỉ rõ sự hơn nhiều của con cái so với cha mẹ nhờ vào hồng phúc của tổ tiên”.

Ở mục "Cha người mẹ cú đẻ bé tiên" shop chúng tôi có góp ý như sau: Thực ra đây chỉ với nhận xét về một hiện nay tượng xẩy ra trong thực tế, tất cả trường thích hợp “cha mẹ” vốn xấu xí, hèn kém, dẫu vậy lại có mặt được những đứa con thông minh, sáng sủa sủa, do phối hợp được gen giỏi của thân phụ mẹ. Vậy cho nên tục ngữ Tày cũng có thể có câu nhấn xét tương tự: “Mẻ cày rủc, lủc cô bé tiên - chị em xấu như bé cóc, người con lại đẹp nhất như nữ tiên”. Vấn đề soạn giả lý giải thêm nguyên nhân là “nhờ vào hồng phúc của tổ tiên”, một phương diện trở bắt buộc thừa, mặt khác lại thiếu đại lý khoa học.

Đến câu "Mẹ cú bé tiên, người mẹ hiền nhỏ xục xạc", có lẽ rằng do không hiểu biết nhiều “xục xạc” là gì, phải Nguyễn Đức Dương xếp vào diện “chưa rõ nghĩa”.

Xem thêm: Chữ Quốc Ngữ Ra Đời Trong Hoàn Cảnh Nào Lịch Sử 7, Chữ Quốc Ngữ Ra Đời Trong Hoàn Cảnh Nào

Thực ra viết đúng là "sục sạc", chứ không hẳn “xục xạc”. Vào phương ngữ Thanh Hóa "sục sạc" tức là kẻ phá phách, hỗn láo (ví dụ: "Nghịch như sục sạc!"). "Việt nam giới tự điển" (Lê Văn Đức) giảng "sục sạc" là “thô-lỗ, ko lễ-phép: Đồ sục-sạc”.

Như vậy, trái ngược với hiện tượng kỳ lạ "Mẹ cú đẻ bé tiên" (Cha mẹ xấu xí đẻ nhỏ xinh đẹp), là "Mẹ hiền bé sục sạc" (Cha mẹ hiền lành đẻ bé nghịch ngợm, láo lếu láo). (còn nữa)

Hoàng Tuấn Công

(Trích bạn dạng thảo “Viết dịp nông nhàn”, chuẩn bị xuất bản)